Dbanie i higiena zębów to jedna z najważniejszych zasad, którą powinniśmy przekazać naszym dzieciom. Nigdy nie jest zbyt wcześnie, aby uczyć dzieci prawidłowego dbania o higienę jamy ustnej. Zdrowe i silne zęby u malucha wspierają również jego zdrowie ogólne. Jeśli lekceważymy tę kwestię, to od najmłodszych lat narażamy dziecko na tzw. próchnicę butelkową oraz wady zgryzu. O jakich zasadach warto pamiętać, by uniknąć problemów z zębami?
Mycie zębów może być fajną zabawą
Dla wielu rodziców przepisem na skuteczne zmotywowanie dziecka do mycia zębów jest zwykła rozmowa. To takie proste! Okazuje się, że proste rozwiązania często są najbardziej skuteczne i wystarczy wytłumaczyć dziecku, dlaczego dbanie o higienę jamy ustnej jest ważne i w jaki sposób to robić.
Nauka poprzez zabawę przynosi znakomite efekty – dzieci bardziej przykładają się do czynności, które lubią, a wiemy jak trudno jest utrzymać malucha w jednym miejscu przez dłuższy czas.
Do 2-3. roku życia to rodzic powinien myć zęby maluchowi, potem jego rola powinna się ograniczać do pomocy i skontrolowania, czy robi to w odpowiedni sposób.
Co robić, jeśli dziecko niechętnie dba o higienę jamy ustnej i szuka wymówek? Przede wszystkim motywujmy do higieny. Nie chodzi o to, by dziecko przekupić cukierkiem czy zabawką. Najlepiej zachęcać wplatając element zabawy czy współzawodnictwa. Przykładowo, za każde umycie ząbków przyznawajmy mu naklejki lub punkty. Do higieny zachęcą również odpowiednie gadżety, np. kolorowe szczoteczki i pasty do zębów z ulubionymi bohaterami, własny kubek czy uchwyt na szczoteczkę, klepsydra do odmierzania czasu. Z drugiej strony, warto stanowić dobry wzór do naśladowania, pokazywać, że mama, tata czy rodzeństwo również dbają o zęby oraz zachęcać do wspólnego mycia. Trudno bowiem oczekiwać od dziecka czegoś, czego sami nie dopilnowujemy. Przykład idzie z góry.
Higiena od pierwszego ząbka
O higienę jamy ustnej rodzice mogą dbać nawet wcześniej, aniżeli pojawi się uzębienie mleczne. Wystarczy owinąć palec w wilgotną, czystą gazę i delikatnie oczyścić dziąsła malucha. Szczoteczki używamy, gdy pojawią się pierwsze ząbki. Najpierw możemy je oczyszczać jedynie zmoczonym pod kranem włosiem szczoteczki, następnie zaczynamy stosować pastę do zębów.
Już od 1. roku życia możemy używać pastę z fluorem dostosowaną do wieku dziecka. W wieku 0-3 lat wystarczająca jest śladowa ilość pasty wielkości ziarenka ryżu, w wieku powyżej 3 lat – ziarnka groszku.
Ząbki myjemy przynajmniej dwa razy dziennie, najlepiej rano i wieczorem. Gdy dziecko posiada już sąsiadujące ze sobą zęby, możemy również oczyszczać je nicią dentystyczną.
Pamiętajmy, by przed snem dziecko już nie jadło, ani nie piło (chyba, że jest to woda). Nocne karmienie czy podjadanie może być jedną z przyczyn próchnicy u dziecka.
Pierwsza wizyta dentystyczna a higiena
Ząbkowanie następuje średnio między 6. a 12. miesiącem życia i wraz z pojawieniem się ząbków mlecznych warto odbyć tzw. wizytę adaptacyjną z maluchem u dentysty.
To bardzo ważne, by dziecko poznało gabinet dentystyczny, zanim dentysta będzie musiał podjąć leczenie.
Próchnica butelkowa – wróg zdrowych zębów
Jeśli kładziesz dziecko z butelką słodzonego soku, herbatki czy mleka możesz narazić je na próchnicę butelkową. Zwłaszcza jeśli dziecko przy butelce zasypia na noc. Próchnica butelkowa występuje u najmłodszych w wieku od 1 do 4 lat.
Ucinając sobie drzemki z butelką w ustach, zęby dziecka wystawione są na długą ekspozycję na cukier. To może prowadzić do powstawania ubytków próchniczych na zębach mlecznych. Zęby oblepione słodkim mlekiem czy soczkiem to bardzo łatwy cel dla bakterii próchnicotwórczych.
Ten rodzaj próchnicy ma gwałtowny przebieg i zazwyczaj występuje na przednich górnych zębach. Początkowo schorzenie objawia się jako jasne plamki lub smugi na zębach, w zaawansowanej fazie przybierają one ciemne zabarwienie. Dziecko może być marudne, niechętnie gryźć czy jeść.
Konsekwencją próchnicy butelkowej może być utrata ząbków oraz uszkodzenie zawiązków zębów stałych. Wczesna utrata zębów mlecznych może też spowodować wady ortodontyczne w wieku dorosłym. Mitem jest więc stwierdzenie, że o zęby mleczne nie warto dbać, bo i tak wypadną. Należy dbać o nie tak samo, jak o zęby stałe.
Zabezpieczenie przed próchnicą – odpowiednia dieta to podstawa
Dzieci uwielbiają słodycze. Cukrem żywią się również bakterie próchnicotwórcze, co pozwala na ich namnożenie w jamie ustnej. Tak tworzą się kwasy, które niszczą słabo zmineralizowane szkliwo zębowe u malucha oraz tkanki twarde zęba. Jeśli chcesz je przed tym obronić, unikaj w jego diecie lepkich, bogatych w cukier lub skrobię przekąsek takich jak cukierki, lizaki, czekoladki, landrynki, krakersy, chipsy, fast food czy słodkie napoje.
Lekarstwa dla dzieci np. syropy, tabletki do ssania lub antybiotyki w formie zawiesiny mogą zawierać sztuczne aromaty i substancje słodzące, by zachęcić je do ich spożycia. Jeśli cukier w nich obecny przylgnie do zębów, ryzyko ubytków wzrasta. Warto również uważać na lekarstwa stosowane na astmę lub problemy kardiologiczne u dzieci, niektóre z nich mogą powodować przerost drożdżaków Candida albicans w jamie ustnej, co może rozwinąć się w grzybicę.
Zęby stałe – ich higiena i jak o nie zadbać?
Kiedy pojawią się pierwsze stałe zęby trzonowe, powinno się zmienić ich sposób szczotkowania. W przeciwieństwie do zalecanych ruchów okrężnych w przypadku „mleczaków”, zęby stałe myjemy ruchami wymiatającymi od dziąsła, do krawędzi zęba. Powierzchnię żującą z kolei czyścimy ruchami poziomymi, ustawiając szczoteczkę prostopadle do jego powierzchni.
Co ważne, nie powinno się z tą czynnością dziecka zostawiać samego. Co najmniej do 8. roku życia rodzice powinni sprawdzać, czy ich pociecha umyła zęby prawidłowo. Powinno się to robić 2 razy dziennie, przez ok. 2-3 minuty.
Pilnujmy także, aby dziecko po wieczornym umyciu zębów (zarówno maluchy, jak i starszaki) już nic nie jadło. Może to doprowadzić do rozwoju próchnicy przez zbyt długi czas zalegania pokarmy w jamie ustnej. Dodatkowo w nocy organizm produkuje mniej śliny, która w naturalny sposób oczyszcza zęby. Dlatego wieczorem higienie jamy ustnej trzeba poświęcić więcej uwagi. To moment gdy mamy więcej czasu, a powtarzany regularnie rytuał pomoże wyrobić u najmłodszych prawidłowe nawyki związane z dbaniem o zęby.
Zapraszam na mój kanał z ciekawostkami na YouTube : Złota7
Oraz na kanał z bajkami i śpiewankami dla dzieci: JustBaby Nursery Rhymes